Krahelska Krystyna, pseud. Danuta (1914–1944), etnograf, autorka piosenek żołnierskich, żołnierz Armii Krajowej (AK). Ur. 24 III w Mazurkach (pow. Baranowicze). Pochodziła z rodziny ziemiańskiej, córka Jana i Janiny z domu Bury. W r. 1932 ukończyła Gimnazjum im. R. Traugutta w Brześciu nad Bugiem. Należała do Związku Harcerstwa Polskiego, prowadziła gromady zuchowe na terenie szkoły, pracowała w kręgu starszoharcerskim. Następnie studiowała etnografię na Uniw. Warsz., uzyskując tytuł magistra. Pracowała krótko w Muzeum Narodowym w Warszawie. Obdarzona pięknym głosem, występowała przed mikrofonem Polskiego Radia w Wilnie i Warszawie jako wykonawczyni pieśni regionalnych. W l. 1936–7 K. pozowała znanej rzeźbiarce Ludwice Nitschowej do pomnika Syreny ustawionego na Wybrzeżu Kościuszkowskim w Warszawie w r. 1939.
W grudniu 1939 r. rozpoczęła K. pracę konspiracyjną w Związku Walki Zbrojnej, a następnie w AK, pełniąc funkcje łączniczki i sanitariuszki, przewożąc broń, amunicję i rozkazy. W okresie okupacji przebywała: w Warszawie, w Puławach, gdzie pracowała jako laborantka bakteriologii Instytutu Gospodarstwa Wiejskiego, w Pieszej Woli koło Włodawy, a od maja 1943 r. do kwietnia 1944 była sanitariuszką w szpitalu we Włodawie, współpracując zawsze z terenowymi organizacjami AK. W tym okresie napisała kilka piosenek żołnierskich (teksty i melodie), z których najbardziej popularną była Hej, chłopcy, bagnet na broń (1943), a także Kujawiak (1942) i Smutna rzeka (1942). Pisała również wiersze (np. Do Stacha w Anglii, Do świętej Krystyny) oraz brała udział w konspiracyjnych wieczorach literacko-artystycznych. W maju 1944 r. przybyła do Warszawy. Została sanitariuszką plutonu nr 1108 dywizjonu «Jeleń» 7 p. ułanów AK. Ciężko ranna w ataku na Dom Prasy przy ul. Marszałkowskiej 3/5 w pierwszym dniu powstania, zmarła po operacji 2 VIII 1944 r. Odznaczona pośmiertnie Krzyżem Walecznych. Pochowana na cmentarzu na Służewcu w Warszawie; na grobie leży płyta z napisem: «Harcerka – żołnierz AK – autorka pieśni Hej chłopcy…» Wiersz Franciszka Fenikowskiego „Warszawska Syrena” („Stolica” R. 5: 1950 nr 13 s. 8) jest poświęcony i dedykowany K-iej.
Bartoszewski W., K. K. autorka piosenki „Hej chłopcy, bagnet na broń”, „Stolica” R. 11: 1956 nr 35 s. 2–3; Borkiewicz A., Powstanie warszawskie, W. 1957; O pomniku Syreny. Rzeźbiarce pozowała bohaterka, „Świat się zmienia” 1947 nr 10 s. 2; (st. p.), Sanitariuszka Krystyna pieśniarka i poetka Polski Podziemnej, „Słowo Powsz.” 1947 nr 129; – Smutna rzeka, Pod. red. H. Czarnockiej, I. Karpińskiej, J. Garlińskiego, Londyn 1964 (Zbiór pieśni, wierszy i listów K-iej oraz nota biogr.); – Relacja pisemna matki Janiny Krahelskiej.
Stanisław Konarski